Türkiye’de yenilenebilir enerji yatırımına ilgi hız kesmeden sürüyor. Gerçekleştirdikleri yeni düzenlemelerle yenilenebilir enerji yatırımlarının önemli oranda açtıklarını belirten Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Hasan Köktaş, son on yılda özellikle rüzgar ve jeotermal enerji alanlarına yapılan yatırımların yüzde yüzleri çoktan aştığını söyledi. Türkiye’de yenilenebilir enerji sektörünün geleceğinin çok parlak olduğunu vurgulayan Köktaş, “2013-2023 yıllarında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın yenilenebilir enerji kaynakları konusundaki 2023 hedefleri esas alındığında, elektrik enerjisi talebinin güvenilir olarak karşılanabilmesi için asgarisinden 95,6 milyar TL’lik sabit sermaye yatırımı yapılması gerektiği hesaplanmaktadır” dedi. EPDK Başkanı Hasan Köktaş, yenilenebilir enerji sektörünün bugünkü durumunu ve gelecek öngörülerini Enerji Dergisi’ne açıkladı.
Son 10 yılda yenilenebilir enerji alanında kat edilen yolu nasıl değerlendiriyorsunuz?
10 yıldaki gelişmeyi rakamlarla şöyle ifade edebilirim. 2002 yılı sonunda, Türkiye’nin toplam kurulu gücü 31 bin 846 megavattı. Bunun ancak %38,4’ü hidroelektrik, %0,05’i jeotermal ve yüzde 0,06’sı rüzgar enerjisi santrallerine aitti.
2011 yılı sonu itibarıyla kurulu gücümüz yaklaşık %66 oranında artarak 52 bin 911 MW’a yükseldi. Bu kapasitenin %33’ü hidroelektrik, %0,2’si jeotermal ve %3,7’si rüzgar enerjisi santrallerine aittir. Bir başka ifadeyle son 10 yılda kurulu hidroelektrik kapasitesi %48, jeotermal kapasitesi %550 ve rüzgar kapasitesi 50 oranında arttı. Kurumumuzun yapmış olduğu düzenlemelerin bu denli hızlı yatırım yapılmasında belirleyici olduğu açıktır. Kuşkusuz yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımındaki artışta YEK Kanunu’nun çıkarılması da, yatırım kararlarının alınmasında çok önemli bir aşamadır.
12 miyar TL yatırım yapıldı
Yenilenebilir enerji alanında EPDK’ya bugüne kadar yapılan başvuru sayısı, devreye alınan projelerle ulaşılan toplam kurulu güç ve yatırım miktarından söz eder misiniz?
Elektrik piyasasının açıldığı 3 Eylül 2002 tarihi ile 4 Eylül 2012 tarihleri arasında Kurumumuza özel sektör tarafından 302 adet RES, 1178 adet HES, 38 adet JES ve 61 adet biyokütle santrali lisansı başvurusunda bulunuldu. Bunlardan toplam kapasitesi 8 bin 954 MW olan 256 adet RES’e, toplam kapasitesi 16 bin 392 MW olan 731 adet HES’e, toplam kapasitesi 312 MW olan 18 adet JES’e ve toplam kapasitesi 172 MW olan 18 adet biyokütle santraline lisans verildi. 31 Temmuz 2012 tarihi itibarıyla özel sektör tarafından 2 bin 48 MW gücünde 90 adet RES, 4779 MW gücünde 242 adet HES, 99 MW gücünde 6 adet JES ve 102 MW gücünde 36 adet biyokütle santrali işletmeye alındı. İşletmeye alınan bu kapasite, Kurumumuzca esas alınan birim yatırım tutarlarına göre yaklaşık 12 milyar TL sabit sermaye yatırımı demek.
Ulusal ve uluslararası gelişmeler dikkate alındığında 2012 yılında Türkiye yenilenebilir enerji piyasasında özelleştirmeler ve yatırımlar açısından ne tür gelişmeler yaşandı? Sektörün geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Yatırımlar özel sektör tarafından gerçekleştirilen yatırımlardır. Ayrıca EÜAŞ’ın küçük HES’leri özelleştirildi. Bu alanda dünyanın önemli yabancı şirketleri Türk şirketler ile ortaklıklar kurdu. Ayrıca dünyanın en önemli rüzgar güneş yatırımcılarının üst düzey yöneticileri ile sıklıkla kurumumuzda görüşüyoruz. Türkiye enerji piyasasının geleceği, düzenleme iklimi gibi çok çeşitli konularda brifingler veriyor ve sorularını cevaplandırıyoruz. Ben gerek sıfırdan yatırım, gerek satın alma birleşme konusunda ülkemiz yenilenebilir enerji kaynakları yatırımları açısından çok parlak bir geleceği olduğunu düşünüyorum.
Lisansız üretimin önü açıldı 300’den fazla başvuru yapıldı
Yapılan düzenlemeyle azami kurulu gücü 500 kW’ya kadar olan elektrik üretim tesislerinin lisanssız olarak kurulmasına olanak sağlandı. Bu alanda bugüne kadar yapılan ve kabul edilen başvuru sayısı nedir? Bu düzenlemenin yenilenebilir enerji yatırımları açısından nasıl bir etki yaratması bekleniyor?
Başlangıç aşamasında, dağıtım şirketlerine ve il özel idarelerine 300’ün üzerinde başvuru yapıldı. Bu konuda şirketler belli dönemler halinde rakamları toparlayarak Kurumumuza bilgi amaçlı gönderiyorlar. Lisanssız elektrik üretimine olağanüstü bir ilgi olacağını başından beri öngörüyorduk. Bunları tasnif ederek kamuoyu ile belirli dönemlerde paylaşacağız. Karadeniz’de Ege’de bu konuya olan ilgiyi bilgiyle takviye etmek için eğitim programları uygulayacağız. Halkın ayağına giderek yatırımların önemini anlatacağız. Artık elektrik tüketicileri kendi elektriklerini üretecekler.
Böylece mesken düzeyinde üretim yoluyla ek gelir imkanı oluşacak. Girdi maliyetlerini düşürerek rekabet kapasitelerini artırmalarına imkan sağlandı. Tüketim birleştirme uygulaması düzenlenerek girişimcilik özendirildi. Tek tek şahısların mali veya teknik gerekçelerle yapamayacakları yatırımların önü açıldı. Büyük ölçekli yatırıma elverişli olmayan yenilenebilir kaynaklar ve ülke potansiyeli değerlendiriliyor. Tüketiciler üretici yapılarak girdi maliyetleri azaltılacak ve cari açığın azalmasına katkı sağlanacaktır.
Yerli aksam teşvikine ilişkin düzenleme yapılarak ülkemiz makine sanayinin ve enerji teknolojilerinin faaliyet alanı genişletildi. Elektriği üreten daha verimli kullanacak ve enerji verimliliği hedeflerine katkı sağlanacaktır. Sistem kayıp kaçaklarının azaltılması sağlanarak elektriğin ticari ve teknik kalitesinin hızla iyileştirilmesine katkı sunulacaktır. İletim ve dağıtım sistem yatırım ihtiyacında azalma olacaktır. Yatırım tabanı genişletilerek arz güvenliğine katkı sağlanacaktır.
31 Temmuz 2012 tarihi itibarıyla özel sektör tarafından 2 bin 48 MW’lık 90 adet RES, 4779 MW’lık 242 adet HES, 99 MW’lık 6 adet JES ve 102 MW’lık 36 adet biyokütle santrali işletmeye alındı. İşletmeye alınan bu kapasite, Kurumumuzca esas alınan birim yatırım tutarlarına göre yaklaşık 12 milyar TL sabit sermaye yatırımı demek.
Kaynak: EnerjiGazetesi