Küresel iklim değişikliğinin etkisiyle yükselen sıcaklıklar ve klima kullanımının yaygınlaşması, Türkiye’nin elektrik tüketiminde soğutma talebini hızla artırıyor. Ember Türkiye’nin hazırladığı son analiz, 2024 yılında soğutma kaynaklı elektrik tüketiminin sadece son üç yılda yüzde 26 artarak 10 TWh’e ulaştığını ortaya koyuyor. Bu miktar, yaz aylarındaki toplam tüketimin yaklaşık yüzde 8’ine denk geliyor.
Özellikle yaz aylarında, tek bir aylık soğutma ihtiyacı zaman zaman 3 TWh’e kadar çıkıyor. Bu seviye, İstanbul’daki tüm sanayi tesislerinin üç aylık elektrik tüketimine eşdeğer. 2025 Temmuz’unda ise Türkiye’nin en yüksek saatlik elektrik tüketimi 59 GWh ile rekor kırarken, bu talebin yüzde 18’i doğrudan soğutmadan kaynaklandı. Günün en sıcak saatleri olan 12:00–18:00 arasında soğutmanın toplam elektrik tüketimindeki payı yüzde 10’un üzerinde seyrederken, hafta sonları ve tatillerde yüzde 18’i aşıyor.
Ember Türkiye’nin raporuna göre, elektrik tüketiminde tarihsel bir kayma da yaşanıyor. 2008’den bu yana en yüksek elektrik talebi artık kış aylarında değil, yaz aylarında görülüyor. Kış ve yaz puantları arasındaki fark 2008–2025 döneminde 12 kat artarak 9 GWh’i geçti. Bu durum, üretim ve iletim altyapısının yalnızca birkaç haftalık zirve talebe göre planlanmasını zorunlu kılıyor, kapasite kullanım oranlarını düşürüyor ve maliyetleri artırıyor. Ayrıca şebekede anlık yüklenmelere yol açarak arıza ve kesinti riskini yükseltiyor.
Araştırmaya göre, her 1 °C sıcaklık artışı yaklaşık 0,77 GW ek üretim kapasitesi ihtiyacı doğuruyor. Bu trend devam ederse, 2035 yılına kadar soğutma kaynaklı elektrik tüketiminin 3,5 katına çıkarak 35 TWh’e ulaşabileceği, en yüksek saatlik elektrik talebinin ise 85 GWh’i bulabileceği öngörülüyor.
Ember Türkiye’nin çalışması, çözüm yollarına da işaret ediyor
– Güneş enerjisi, soğutma talebinin en yoğun olduğu saatlerde en yüksek üretimi sağlıyor.
– Enerji verimliliği politikaları ve esneklik çözümleri şebeke üzerindeki baskıyı hafifletiyor.
– Veri altyapısının güçlendirilmesi ve dağıtık üretimin yaygınlaştırılması ise daha temiz, güvenli ve sürdürülebilir bir sistemin önünü açıyor.
– Türkiye’nin hızla artan soğutma talebini karşılayabilmesi için güneş enerjisi ve verimlilik çözümleri artık hiç olmadığı kadar kritik.
Çeviri:www.solar.ist
Yayına Alan: Alperen ERTAŞ-alperen.ertas@enerjigazetesi.ist