Küresel ekonomideki yavaşlama ve Çin’deki kapanmalara rağmen, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından yükselen doğalgaz fiyatları, bu yıl dünyanın kömür kullanımını artırıyor.
Yavaşlayan ekonomik büyüme ve enerji piyasasındaki çalkantı seyir nedeniyle kömürün görünümü üzerinde önemli bir belirsizliğin bulunduğunu kaydedildiği, IEA’nın yayınladığı rapora göre dünyanın kömür tüketimi 2022’de hafifçe artmaya başlamak üzere ve yaklaşık 10 yıl önce ulaştığı rekor seviyeye geri dönecek.
Yeni rapor, kömürün elektrik üretimi ve bir dizi endüstriyel süreçte asli yakıt olmaya devam ettiği önemli uygulama alanları olan çoğu ülke için son aylarda kömür piyasalarında yaşanan kayda değer çalkantılara dikkat çekiyor. Aynı zamanda, kömürün enerjiyle ilgili CO2 emisyonlarının en büyük tek kaynağı olması nedeniyle, dünyanın büyük miktarlarda kömür yakmaya devam etmesi iklim endişelerini artırıyor.
Küresel ekonomi Covid pandemisinin ilk şokundan hızla kurtulurken, dünya çapında kömür tüketimi 2021’de yaklaşık % 6 toparlandı. Bu keskin artış, mutlak anlamda küresel enerji ile ilgili CO2 emisyonlarında şimdiye kadarki en büyük yıllık artışa önemli ölçüde katkıda bulundu ve onları tarihteki en yüksek seviyeye getirdi.
Küresel kömür talebi, birçok ülkede gazdan kömüre geçişi yoğunlaştıran artan doğal gaz fiyatları ve Hindistan’daki ekonomik büyüme ile bu yıl destekleniyor. Bu faktörler, Çin‘deki ekonomik büyümenin yavaşlaması ve bazı büyük kömür üreticilerinin üretimi artıramamasıyla kısmen dengeleniyor.
Hindistan’da kömür talebi 2022’nin başından bu yana güçlüydü ve ülke ekonomisi büyüdükçe ve elektrik kullanımı genişledikçe tüm yıl için %7 artması bekleniyor. Çin’de, bazı şehirlerde yenilenen Covid kapanmalarının ekonomik büyümeyi yavaşlatması nedeniyle 2022’nin ilk yarısında kömür talebinin %3 oranında düştüğü tahmin ediliyor, ancak yılın 2’inci yarısında beklenen bir artışın kömür tüketimini geçen yılın aynı seviyelerine geri getirmesi muhtemel.
Çin ve Hindistan birlikte dünyanın geri kalanının toplam kömür miktarının 2 katını tüketiyor
ve Çin tek başına dünyanın talebinin yarısından fazlasını karşılıyor.
Avrupa Birliği‘ndeki kömür tüketiminin, geçen yılki %14‘lük artışın üzerine 2022‘de %7 artması bekleniyor. Bu, arz sıkıntısı çeken ve Rusya‘nın Ukrayna‘yı işgal etmesinin ardından büyük fiyat artışları yaşayan doğal gazın yerine kömürün giderek daha fazla kullanıldığı elektrik sektöründeki talep artışından kaynaklanıyor. Bazı AB ülkeleri, gaz tüketimini azaltmak için kapatılması planlanan kömür santrallerinin ömrünü uzatıyor, kapatılan santralleri yeniden açıyor veya çalışma saatlerinde boşlukları yükseltiyor ve Avrupa küresel kömür tüketiminin yalnızca %5‘ini oluşturuyor.
Yükselen doğal gaz fiyatları kömürü birçok pazarda daha rekabetçi hale getirirken, uluslararası kömür fiyatları da artarak Ekim 2021 ile Mayıs 2022 arasında 3 defa tüm zamanların zirvesine ulaştı. Rusya‘nın Ukrayna‘yı işgal etmesi sonrası Rus kömürüne yönelik yaptırımlar ve yasaklar piyasaları alt üst ederken diğer büyük ihracatçılardaki sorunlar arz kıtlığına katkıda bulundu. Diğer kömür üreticilerinin Rusya’nın üretiminin yerini doldurmakta limitlerle karşı karşıya kalmasıyla birlikte, kömür vadeli işlem piyasalarındaki fiyatlar, sıkı piyasa koşullarının gelecek yıl ve sonrasında da devam etmesinin beklendiğini de gösteriyor.
Kaynak : https://www.iea.org/reports/coal-market-update-july-2022
Yayına Hazırlayan: Kaan Murat ÇELİKÇAN – Enerji Sistemleri Mühendisi – kmcelikcan@gmail.com