Dubai’de dün başlayan BM İklim Görüşmeleri (COP28) devam ederken, 350.org tarafından hazırlanan “İklim Adaletine Güç Vermek: 1,5°C ile Uyumlu Küresel Yenilenebilir Enerji Hedefinin Finansmanı ve Uygulanması” raporu, küresel bir yenilenebilir enerji hedefinin uygulanması için Küresel Güney’e finansman akışının önünün açılması ihtiyacını ortaya koydu.
Küresel ısınmanın 1,5°C’de durdurulmasıyla uyumlu küresel bir yenilenebilir enerji hedefinin görüşmelerin merkezine oturması bekleniyor. Ancak COP28’de yenilenebilir bir enerji hedefinin iklim adaleti yolunda anlamlı bir adım oluşturabilmesi için bu hedefin kapsamlı bir enerji paketinin içinde yer alması, bir takip sürecine dahil edilmesi ve gerekli mali desteğin sağlanması gerekiyor.
350.org, COP28’de küresel ısınma hedefinin tutturulabilmesi için yenilenebilir enerji yolunda atılabilecek gerekli adımları farklı kategoriler altında topladı.
Rapora göre, 2050 yılına kadar bütün fosil yakıtların (kömür, petrol ve gaz) tamamen, adil ve eşitlikçi bir şekilde kullanımdan kaldırılması ve 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarının 2019 seviyelerine kıyasla %42 azaltılması bir gereklilik olarak ön plana çıkıyor. COP28’in, yenilenebilir enerji kaynaklarının üç katına çıkarılmasını, gerekli finansmanın önünü açacak somut siyasi taahhütler ve süreçlerle desteklemesi gerekiyor.
1,5°C’lik ortalama sıcaklık artışlarının altında kalınması ve enerji ihtiyacının karşılanması için Küresel Güney’e yapılması gereken yatırımlar da rapordaki öne çıkan konulardan. Bu bağlamda, Küresel Güney’deki yatırımların yaklaşık yılda 1,9 trilyon dolara artması gerekiyor: Bu da yedi misli bir artış demek. Küresel Güney’in önemli ölçüde kısıtlanmış olan mali alanının rahatlatılması için gerekli ilk adımın dış devlet borçlarının iptali olması gerekliliği vurgulanıyor. COP28 bu kararları bizzat alamasa da, raporda COP28 görüşmelerinde ulaşılan sonucun, bu kısıtlamaları tanıyarak iklim alanında çözüme yönelik adımlar atılabilmesini mümkün kılmak amacıyla dış borçların iptal edilmesi için ilgili organlara ve forumlara çağrıda bulunması tavsiye ediliyor. Aynı zamanda raporda, Küresel Güney’e tahmini 100 milyar dolarlık ayrıcalıklı finansman sağlanması ve yıllık 200 milyar dolarlık hibenin ciddi ölçüde artırılması gerekliliğinin altı çiziliyor.
350.org, küresel bir yenilenebilir enerjiler hedefinin gerçekleştirilebilmesi için COP28’in bu kararı somut siyasi taahhütler, mesajlar ve uygulama süreçleri ile desteklemesi gerekliliğine dikkat çekerek, COP28’de atılabilecek adımları şöyle sıralıyor:
1) Güncellenmiş Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkılar’ında, 2030’a kadar küresel ölçekte 11.000 GW yenilenebilir enerji kapasitesine ulaşma hedefi ile uyumlu niceliksel yenilenebilir enerji hedeflerine yer vermeleri için tüm taraflara çağrıda bulunmak.
2) İkili, çok taraflı ve özel alacaklıları, iklimle ilgili ihtiyaçların karşılanması amacıyla sürdürülemez ve adil olmayan tüm borçları acilen iptal etmeye çağırmak.
3) Gelişmiş ülke taraflarının ve uygun kapasiteye sahip olanların kolektif olarak, yenilenebilir enerji için hibe eşdeğeri olarak hesaplanan yılda en az 100 milyar dolara kadar ilave ayrıcalıklı finansman sağlamasına karar verilmesi – buna çok taraflı kalkınma bankalarına ve çok taraflı iklim fonlarına ek kaynak sağlanması da dahildir, ancak bunlarla sınırlı kalınmamalıdır.
4) Tarafları, çok taraflı kalkınma bankalarını ve taraf olmayan paydaşları, özellikle de finans kuruluşlarını, 2030’a kadar yenilenebilir enerjilere yönelik finansman ve yatırım oranını beş katına çıkarmaya çağırmak.
5) Tüm ülkeleri ve özellikle de G7 ülkelerini, en geniş ekonomi ölçeğinde adil geçiş planları doğrultusunda fosil yakıt sübvansiyonlarını yeniden düzenlemeye ve gelişmekte olan ülkelere bunu uygulamaları için destek vermeye çağırmak.
6) Finans Daimi Komitesini, 2030 yılına kadar herkese temiz ve adil enerji erişimi sağlamak üzere hibe finansman ihtiyaçlarına ilişkin bir değerlendirme sunmaya ve gelişmiş ülke taraflarını bu finansmanı sağlamaya teşvik etmeye çağırmak.