Kategori : ELEKTRİK ENERJİSİ, ENERJİ GÜNDEMİ, GÜNEŞ ENERJİSİ, RÜZGAR ENERJİSİ & RES - Tarih : 20 Şubat 2023
AB Yeşil Mutabakat sürecinde enerji kaynağı olarak hidrojenin kullanılması ve ilgili politikaların ve prosedürlerin tanımlanması kritik önem arz ediyor. AB Hidrojen Stratejisi ve Temiz Hidrojen Birliği bu süreçte adılan önemli adımlardan bazılarıdır. Geçtiğimiz günlerde ise yenilenebilir hidrojen ile ilgili yine Yeşil Mutabakat sürecine katkı sağlayacak birtakım kuralları yürürlüğe koymak için çalışmalar başlatıldı.
Yenilenebilir Enerji Direktifi çerçevesinde kabul edilen iki kanun hükmünde kararname ile AB’de neyin yenilenebilir hidrojeni oluşturduğunu tanımlamak için ayrıntılı kurallar belirlendi. Küresel ısınma ve iklim değişikliği ile mücadele kapsamında daha temiz kaynakların sürdürülebilir şekilde kullanılması 
kritik önem arz ettiğinden hidrojenin de güneş ve rüzgar gibi temiz yakıtlar arasında değerlendirilmesi uluslararası enerji piyasalarını yakından ilgilendirmektedir.
Yenilenebilir hidrojen ile ilgili kabul edilen kararların, enerji altyapısı yatırımları, devlet desteği kuralları, sanayi ve ulaşım sektörleri için belirlenen yenilenebilir hidrojen hedeflerini doğrudan etkilemesi beklenmektedir. Bu kurallar ile biyolojik olmayan tüm yenilenebilir yakıtların (RFNBO) elektrikten üretilmesi sağlanacaktır. İki karar birbiriyle ilişkili olmakla beraber bu yakıtların AB ülkelerinin yenilenebilir enerji hedeflerine dahil edilmesi için gereklidir. Zira, AB yönetimi REPowerEU Planı doğrultusunda 10 milyon ton yerli yenilenebilir hidrojen üretimine ve 10 milyon ton ithal yenilenebilir hidrojene ulaşmayı hedeflemektedir. Bu da enerji sektöründeki yerel ve uluslararası yatırımcılar için uzun vadede netlik kazandıracaktır.
Hidrojenin “yenilenebilir” bir kaynak olarak kabul edilebileceği koşulların tanımlanması, Avrupa’da hidrojen üretiminin ölçeklendirilmesini kolaylaştırmak ve hidrojenin Fit for 55 ve REPowerEU hedeflerine tam olarak katkıda bulunabilmesini sağlamak için büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda, yeni alınan kararlar hidrojenle ilgili artan talebin yeni yenilenebilir elektrik üretim kapasitelerinin oluşturulmasıyla desteklenmesini sağlayacaktır. Özellikle ilk karar hidrojen, hidrojen bazlı yakıtlar veya diğer enerji taşıyıcılarının hangi koşullarda RFNBO olarak kabul edilebileceğini tanımlamaktadır. Kurallar, bu yakıtların yalnızca kendi üretimleriyle aynı zamanda ve aynı alanda üretilen ilave yenilenebilir elektrikten üretilebilmesini sağlamaktadır. İkinci kural ise RFNBO’lardan ve geri dönüştürülmüş karbon yakıtlarından kaynaklanan sera gazı emisyon tasarruflarını hesaplama metodolojisini belirlemektedir. Bu metodoloji, emisyonları ve ilgili tasarrufları hesaplamak için yakıtların tüm yaşam döngüsünü dikkate almaktadır. Ayrıca, geri dönüştürülmüş karbon yakıtların kullanımından kaynaklanan sera gazı emisyonu azaltımlarının, bunların yerini aldıkları yakıtlarla karşılaştırıldığında en az %70 olması gerektiğini belirlemektedir.
RFNBO Nedir?
Bu noktada RFNBO tanımını doğru anlamakta fayda var. RFNBO’lar biyolojik kökenli olmayan yenilenebilir sıvı ve gaz yakıtlardır. Yenilenebilir Enerji Direktifi’nde de tanımlanan ve yenilenebilir yakıtlardan oluşan bir ürün grubudur. Bu yakıtlar biyokütle dışındaki yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilmektedir. Bu bağlamda, yenilenebilir bazlı elektriğin bir elektrolizöre beslenmesiyle üretilen gaz halindeki yenilenebilir hidrojen de bir RFNBO olarak kabul edilir. Aynı zamanda, amonyak ve metanol gibi sıvı yakıtlar, yenilenebilir hidrojenden üretildiğinde RFNBO’lar olarak kabul edilmektedir. RFNBO’lar, yalnızca biyokütleden üretilen yenilenebilir hidrojen için geçerli olan aynı standarttaki fosil yakıtlara kıyasla %70‘in üzerinde sera gazı emisyonu azaltımına sahip olmaları halinde AB’nin yenilenebilir enerji hedefine dahil edilecektir.
Kurallar Türkiye’yi Nasıl Etkiler?
Yenilenebilir hidrojen ile ilgili alınan kararların bir yasa olarak kabul edilmesi için Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi onayından geçmesi gerekmektedir. Nihai hedeflerin elde edilebilmesi için kurallar sektör genelinde kademeli olarak sıkılaştırılacaktır. Türkiye’nin de siyasi ve ticari olarak en kritik komşularından biri olan AB’deki bu gelişmeleri yakından takip etmesi gerekmektedir. Zira, yenilenebilir hidrojen üretimi gereklilikleri hem yerli üreticiler hem de Avrupa yenilenebilir enerji hedeflerine dahil olmak üzere AB‘ye yenilenebilir hidrojen ihraç etmek isteyen 3’üncü ülkelerdeki üreticiler için de geçerli olacaktır. Üçüncü ülkelerdeki üreticilerin aynı kriterlere uymasını sağlamak için gönüllü programlara dayanan bir sertifikasyon programı getirilmesi planlanmaktadır. Bu bağlamda, AB’ye “yenilenebilir” hidrojen satmak isteyen şirketler birtakım sertifikasyon gerekliliklerini karşıladıktan sonra ihracat yapabilecektir.
Dilek AŞAN – Taksim Danışmanlık / dilek@taksimdanismanlik.com – www.dilekasan.com
