Kategori : ENERJÄ° GÃœNDEMÄ°, GÃœNEÅž ENERJÄ°SÄ° - Tarih : 27 Åžubat 2023
Güneş panelleri (fotovoltaik ya da solar paneller) güneşten gelen enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren ekipmanlardır. Güneş enerjisiyle çalıştığı için bu panellerin performansının sıcaklık ile doğrudan ilişkisi olduğu düşünülebilir. Yani hava ne kadar sıcak olursa fotovoltaik paneller de o kadar verimli çalışır ve yüksek miktarda enerji üretir gibi bir çıkarım akıllara gelebilir. Fakat bu noktada önemli bir ayrımı belirtmekte fayda var; güneş panelleri güneşin radyasyon yani ışınım enerjisini kullanmaktadır. Panel verimliliği ve yüksek performansın sıcaklıkla doğrudan bir ilişkisi bulunmamaktadır. Hatta soğuk havaların panel performansına olumlu yansıdığını gösteren çalışmalar mevcuttur.
Farklı malzeme ve üretim teknikleri bulunmakla beraber güneş panelleri genellikle yarı iletken malzemelerden ve çoğunlukla silikondan imal edilir. Üzerine güneş ışığı geldiğinde içerisindeki elektronlar hareket eder ve bir elektrik akımı oluşur. Güneş ışığı panel üzerine ne kadar dik ve uzun süreli gelirse panelin üreteceği elektrik miktarı da o kadar fazla olacaktır. Bu bağlamda, hava sıcaklık 
değerlerinin panelin çalışmasıyla doğrudan bir ilişkisi bulunmadığı belirtmekte fayda var.
Bir güneş panelinin yazın daha yüksek verimle çalışmasının temel nedeni sıcaklıkların genelde yüksek seyretmesi değildir. Yaz aylarında güneşlenme süresinin uzun olması, güneş ışınlarının panel yüzeyine daha dik yansıması ve gökyüzünde daha az bulut bulunması gibi parametrelerden ötürü panel performansı artabilmektedir. Fakat bu noktada güneş enerji sistemlerinin sadece bu kriterleri karşılayan bölgelere kurulması gerektiği gibi bir sonuç da çıkarılmamalıdır. Zira, güneş panelleri gece saatleri hariç her koşulda enerji üretmeye devam edebilmektedir. Enerjiyi gece saatlerinde kullanabilmek için de gündüz saatlerinde üretilen enerji solar bataryalar ile depolanabilir.
Solar paneller, karlı havalarda dahi enerji üretebilmektedir. Paneller güneşten maksimum ışığı alabilmek için genelde 30 ile 45 derecelik açılarla kurulmaktadır. Bu eğim, karların panel yüzeyinde birikmesini uzun bir süre engelleyebilmektedir. Ayrıca, güneş panellerinin yüzeyi koyu renkli ve yansıtıcı olduğundan biriken karın erimesi çok daha hızlı olacaktır. Bunun yanı sıra panellerin çevresinde yerde biriken karlar, güneş ışınlarını tıpkı bir ayna gibi panel yüzeyine yansıtabilmektedir. Albedo etkisi denilen bu faktör, panellerin kış aylarında da elektrik üretmesine imkan vermektedir.
Fotovoltaik paneller, evlerimizde bulunan telefon, bilgisayar, mutfak eşyaları vb gibi ürünler gibi elektronik cihazlardır. Bir bilgisayar yüksek sıcaklıklarda ısınıp sorun çıkarabildiği gibi güneş panelleri de sıcaklığın sürekli yüksek olduğu çevresel koşullarda daha düşük bir performans gösterebilmektedir. Bu sistemlerin temel tasarım kriteri güneşten daha fazla ışık alabilmektir. Sıcaklığın performs konusundaki etkisini bu şekilde değerlendirmekte fayda var. Öte yandan kış aylarında panel verimliliğinin ve üretilen enerji miktarının düşmesinin en temel nedeni sıcaklık değil; bu dönemlerde günlerin kısalması yani güneşlenme süresinin düşmesi ve güneş ışınlarının panellere daha eğik bir açıyla çarpmasıdır. Havaların genelde bulutlu olması da panel performansını düşürebilir fakat rüzgarlı havalar olumlu bir etki oluşturabilir; zira rüzgarlar panel üzerine gölgeleme yapacak bulutların birikmesini engelleyebilir. Bu da panel performansını artırabilir. Fakat tasarım ve montaj aşamalarında yüksek hızda esen rüzgarların panellerin bağlantı noktalarında oluşturabileceği yapısal yükler de hesaba katılmalıdır.
Güneş panelleri her mevsimsel koşulda enerji üretebilen ürünlerdir. Çevresel şartlar enerji verimliliği ve panel performansı üzerinde etkili olsa da sıcaklık bu noktada doğrudan bir etken değildir. Kış koşullarının yıl içerisinde daha uzun seyrettiği ve bulutlanmanın daha yüksek olduğu bölgelerde de yapılacak özel tasarımlar ile panel performansını artırabilmek mümkündür. Güneş panelleri genellikle sabit bir alan üzerine ve yine sabit bir şekilde monte edilmektedir. Güneş ışınlarına duyarlı ve anlık olarak hareket edebilen panel sistemleri ile panel verimliliğini ve üretilen enerji miktarını artırmak mümkündür.
Dilek AŞAN – Taksim Danışmanlık / dilek@taksimdanismanlik.com – www.dilekasan.com
