Kategori : ENERGY AGENDA NEWS, ENERGY EFFICIENCY NEWS - Tarih : 26 May 2025
ISO 50001, Kurumsal Sürdürülebilirlik ve Yasal Zorunluluk
Enerji verimliliğine ilişkin uygulamalar, tüm dünyanın karşı karşıya olduğu çevresel sorunların çözümünde önemli bir rol oynamaktadır. Ülkemizde de enerji maliyetlerinin yüksek olması ve enerji ithalatına olan bağımlılık, enerjinin etkin kullanımını ve sürdürülebilir enerji yönetimini daha da kritik hale getirmektedir. Bu bağlamda, ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi (EnYS), ülkemizde enerji verimliliği ve sürdürülebilir enerji politikalarının önemli bir unsuru haline gelmiştir. Bugün baktığımızda ölçeği fark etmeksizin neredeyse tüm şirketler, kamu ve özel sektör kuruluşları ISO 50001 çerçevesinde hazırlanan ve yönetilen bir enerji yönetimi sistemi kurmak zorundadır.
ISO 50001 Standardının Türkiye’deki Yasal Çerçevesi
25 Ocak 2020 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan “Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” kapsamında, Türkiye’de bazı işletmeler için ISO 50001 standardının uygulanması zorunlu hale getirilmiştir. Bu yönetmelik uyarınca aşağıdaki kuruluşlar için ISO 50001 sertifikasının alınması zorunlu hale gelmiştir:
-Yıllık enerji tüketimi 1000 TEP (Ton Eşdeğer Petrol) ve üzeri olan sanayi işletmeleri
-Toplam inşaat alanı en az 20.000 m² veya yıllık enerji tüketimi 500 TEP ve üzeri olan ticari ve hizmet binaları
-Toplam inşaat alanı en az 10.000 m² veya yıllık enerji tüketimi 250 TEP ve üzeri olan kamu kesimi binaları
Bu kapsamda kuruluşların enerji verimliliğini artırması, enerji tüketimlerini sistematik olarak takip edip yönetmeleri ve enerji tasarrufu sağlamaları hedeflenmektedir.
ISO 50001 Standardının Kapsamı
ISO 50001 standardı, enerji yönetimini sistematik hale getirmek için aşağıdaki bileşenleri kapsar:
Enerji Politikası
Kuruluşun üst yönetiminin enerji performansını sürekli iyileştirme taahhüdünü içeren, enerji hedeflerini ve uygulama ilkelerini belirleyen yazılı politika belgesidir.
Enerji Planlaması
Enerji tüketiminin kapsamlı bir şekilde analiz edilmesini, önemli enerji kullanım alanlarının belirlenmesini, enerji performans göstergelerinin (EnPG) oluşturulmasını ve somut hedeflerin belirlenmesini kapsamaktadır. Örneğin, sanayi tesislerinde enerji planlaması kapsamında üretim hatları, aydınlatma sistemleri, ısıtma ve soğutma sistemleri gibi enerji yoğun alanlar bu planlama çerçevesinde ayrıntılı olarak analiz edilir.
Uygulama ve Operasyon
Belirlenen enerji planlarına uygun olarak operasyonların yürütülmesi, çalışanların eğitimi ve bilinçlendirilmesi, enerji yönetim sistemi uygulamalarının tüm süreçlere entegre edilmesini kapsayan uygulama ve operasyonlardır. Örnek olarak, fabrika personeline enerji tasarrufu teknikleri konusunda eğitim verilmesi ve günlük operasyonlara bu bilincin yansıtılmasını verebiliriz.
Performans Değerlendirme
ISO 50001, enerji performansının sistematik olarak izlenmesi, ölçülmesi ve analiz edilmesini gerektiren kural ve prosedürler içermektedir. Bu süreçte enerji tüketim verileri sürekli olarak kaydedilir, performans göstergeleri takip edilir ve hedeflerle karşılaştırılır. ISO 50001 sertifikasına sahip bir kuruluş, enerji tüketimindeki düşüşleri düzenli olarak raporlayarak tasarruf sağladığı alanları belirleyebilir.
İyileştirme
Enerji performansının sürekli olarak gözden geçirilerek iyileştirme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi sağlanır. Düzenli iç denetimler ve yönetim gözden geçirme toplantıları, enerji verimliliğini artıracak yeniliklerin ortaya çıkmasını sağlamaktadır.
ISO 50001 Standardının Kuruluşlara Sağladığı Avantajlar
ISO 50001 standardı, kuruluşlara şu avantajları sağlar:
-Enerji maliyetlerinde belirgin ölçüde azalma, kaynakların daha verimli kullanımı
-EnÇevresel sürdürülebilirliğin desteklenmesi ve karbon emisyonlarının azaltılması
-Enerji politikalarına ve yasal düzenlemelere uyum sağlanması
-Kurumsal itibarın artırılması ve sürdürülebilir bir marka imajının oluşturulması
-Enerji yönetiminin sistematik ve sürekli bir faaliyet haline getirilmesi
Türkiye’nin enerji yönetiminde daha ileri seviyelere ulaşması için ISO 50001 standardının yaygınlaştırılması ve uygulamalarının teşvik edilmesi son derece önemlidir. Kuruluşlar, bu standardı sadece yasal bir zorunluluk olarak görmek yerine uzun vadeli stratejik bir yatırım olarak benimsemelidir. Bu kapsamda, kamu ve özel sektör kuruluşlarının düzenli eğitimlerle bilinçlendirilmesi ve enerji yönetim sistemlerini destekleyen dijital altyapı yatırımlarının artırılması kritik öneme sahiptir. ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi, Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmasında ve enerji bağımsızlığı konusunda ilerleme sağlamasında önemli bir rol oynamaktadır.
ISO 50001 ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi standardının sürdürülebilir kalkınma hedeflerine katkılarını şöyle özetleyebiliriz:
-Enerji Verimliliği ve Kaynak Tasarrufu (Hedef 7: Erişilebilir ve Temiz Enerji)
ISO 50001, enerji kullanımının etkin yönetilmesini sağlayarak, enerji tüketimini azaltır ve enerji kaynaklarının sürdürülebilir kullanımına katkıda bulunur.
-Karbon Emisyonlarının Azaltılması (Hedef 13: İklim Eylemi)
Enerji verimliliği, sera gazı emisyonlarını azaltarak iklim değişikliği ile mücadeleye doğrudan destek olur.
-Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim (Hedef 12: Sorumlu Üretim ve Tüketim)
Enerjinin daha bilinçli ve kontrollü kullanımı, üretim süreçlerinde israfın azaltılmasını teşvik ederek sürdürülebilir üretim modellerinin gelişmesini sağlar.
-Ekonomik Büyüme ve Rekabetçilik (Hedef 8: İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme)
Kuruluşların enerji maliyetlerini azaltarak ekonomik verimliliklerini artırır, bu da uzun vadeli ekonomik büyüme ve rekabetçiliğe katkıda bulunur.
-Yenilikçilik ve Altyapı Gelişimi (Hedef 9: Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı)
Enerji yönetim sistemleri, enerji verimliliği sağlayan yeni teknolojilere ve altyapılara yatırımı teşvik eder.
-Kurumsal Sorumluluk ve Bilinçlendirme (Hedef 17: Amaçlar İçin Ortaklıklar)
ISO 50001, enerji konusunda farkındalığı artırır, toplum ve iş dünyası arasında sürdürülebilirlik odaklı iş birliklerinin geliştirilmesine yardımcı olur. ISO 50001’in uygulanması, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine (SKH) doğrudan katkı sağlayarak daha sürdürülebilir, verimli ve çevre dostu bir ekonomik sisteme geçişi hızlandırır.
Dilek AŞAN – Taksim Danışmanlık / dilek@taksimdanismanlik.com – www.dilekasan.com
